آشنایی با کاربردهای انواع ماسک های ایمنی و تنفسی

ماسک ایمنی چیست؟

ماسک ایمنی تنفسی یکی از مهم‌ترین لوازم ایمنی است که در شرایطی که سلامت هوای محیط کافی نباشد، افرادی که در محیط هستند نیاز به ماسک‌های موثر دارند .ماسک ها در انواع و اشکال و جنس های مختلف برای استفاده در مکان و محیط های خاص طراحی شده اند. محیط و مدت زمان حضور در محیط کاری، نوع ماسک مورد استفاده را مشخص می کند. انتخاب اشتباه ماسک یا هر ابزار ایمنی دیگری ممکن است باعث نتایج جبران ناپذیری شود.

ماسک ها چه کاربردی دارند و چرا باید از آنها استفاده کرد؟

کارگرانی که به صورت روزانه در محیط‌هایی با هوای آلوده کار می‌کنند باید از همان ابتدا ماسک بزنند. استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب در حین کار از جمله ماسک ها برای حفظ سلامت دستگاه تنفسی افراد ضروری اند. گرد و غبار، ذرات ریز مواد در هوا و … بر روی ریه اثر می‌گذارد و به مرور ممکن است آن را دچار آسیب می‌کند. دستگاه تنفسی باید از هوایی سالم استفاده کند تا بتواند اکسیژن مورد نیاز را برای بدن دریافت کند. از این رو در محیط‌هایی که هوا آلوده است، باید از ماسک ایمنی و شیلد استفاده کرد.علاوه بر تامین سلامت افراد، این ابزارها در برخی مشاغل باعث حفظ جان افراد می‌شوند.

برای مثال یک آتش‌نشان در محیطی پر از آتش و دود شدید قرار می‌گیرد؛ نمی‌تواند بدون استفاده از ماسک و دستگاه تنفسی کار خود را انجام دهد و زمانی که تجهیزات او کامل نباشد خطرات بسیار زیادی او را تهدید می‌کند.

ماسک‌های ایمنی از نظر ظاهر و بدنه:

ماسک‌های ایمنی از نظرظاهر و بدنه به دو دسته تقسیم می‌شود:

1_ماسک‌های نیم صورت: این نوع ماسک اطراف دهان و بینی را می‌پوشاند و هوای آلوده به هیچ وجه وارد فضای

ماسک نمی‌شود و با گذر از فیلتر به صورت پاک و تمیز به شما خواهد رسید.

2_ماسک‌های تمام صورت:از این ماسک ها برای محیط‌هایی که آلودگی ممکن است به پوست و چشم هم آسیب برساند ، استفاده می‌شود.

ماسک های تنفسی به دو دسته مهم تقسیم می‌شوند:

1_سیستم‌های پالایشگر تنفسی یا تصفیه کننده هوا

2_سیستم‌های هوا رسان یا تامین کننده هوا

سیستم‌های پالایشگر تنفسی یا تصفیه کننده هوا:

کار این ماسک ها تصفیه هوای تنفسی فرد از طریق عبور از صافی است تا هوا تمیز و به دور از آلودگی باشد. فیلترهایی که بر روی ماسک نصب می‌شوند کار تصفیه هوا را انجام می‌دهند و در محیط‌هایی مثل آزمایشگاه‌ها که دارای آلودگی‌های بسیار و مواد خطرناک است در صورتی که سیستم تهویه هوا مناسب نباشد از ماسک‌های تصفیه کننده هوا استفاده می‌شود.

ماسک های تصفیه کننده هوا به 4 دسته کلی تر تقسیم می‌شوند:

*ماسک فرار

 *ماسک حذف کننده ذرات

*ماسک حذف کننده گاز و بخار

* ماسک الکتریکی تصفیه کننده هوا

ماسک فرار

ماسک فرار یا ماسک نجات، برای فرار از محیط آلوده و خطرناکی که به طور اتفاقی در آن قرار گرفته اید، استفاده می‌شود. این ماسک ها معمولا به صورت نیم صورت طراحی می‌شوند و برای استفاده طولانی مدت مناسب نیست.

 در صورتی که در محیط شما مواد آلوده بسیار زیاد و امکان نشت گازهای سمی وجود دارند تهیه این ماسک ضروری و مهم است.

ماسک حذف کننده ذرات

وجود فیلتر مقاوم در برابر ذرات معمولا از ورود ریز‌گرد ها به داخل ماسک جلوگیری می‌کند و اجازه ورود این ریزگردها را به داخل ریه نمی‌دهد.

ماسک نمدی نمونه ای از این ماسک هاست . معمولا از موادی مانند نمد، پارچه، کاغذ که از مواد فیبری و الیافی هستند برای تهیه این نوع ماسک و فیلترها استفاده می‌شود.

ماسک حذف کننده گاز و بخار

ماسک فیلتردار شیمیایی در هر دو مدل نیم صورت و تمام صورت طراحی و تولید می‌شود. ماسک ضد گاز یا ماسک حذف کننده گاز و بخار، از ورود گازها و بخارات سمی موجود در محیط کار مانند گاز آمونیاک، مونوکسید کربن، گاز اسیدی، بخار جیوه و در کل بخارات آلی جلوگیری می‌کند.

ماسک الکتریکی تصفیه کننده هوا

یک باتری داخل این ماسک‌ها وجود دارد که به آن‌ها ماسک الکتریکی می‌گویند.این ماسک‌ها با داشتن فن الکتریکی موجود در ماسک ،هوای داخل را تصفیه و سبب خروج آلودگی از داخل ماسک می‌شود و هوای سالم جهت تنفس در ماسک در حال گردش می‌باشد.

سیستم‌های هوا رسان یا تامین کننده هوا

به این ماسک ها، ماسک های هوارسان یا ماسک های فشار مثبت گفته می‌شود. این ماسک‌ها معمولا با یک کپسول جهت دریافت هوا در ارتباط هستند و در زمانی که آلودگی محیط بسیار بالا باشد و نتوان با ماسک‌های فیلتر دار از ورود آلودگی به داخل ریه‌ها جلوگیری گرد می‌توان از این دستگاه‌های تنفسی به همراه ماسک ایمنی استفاده کرد.

این ماسک ها همچنین برای محیط هایی که  اکسیژن کافی برای تنفس وجود ندارند استفاده می شود و به دو دسته‌ی کپسول‌دار و هوارسان شلنگی تقسیم می‌شوند.

ماسک‌های کپسول‌دار

این نوع ماسک ها یک کپسول که در آن هوا و اکسیژن قرار دارد، با خود به همراه دارند به همین دلیل به آنها ماسک کپسول سرخود نیز می گویند. هوای موجود در کپسول، معمولا می‌توانند حداکثر تا 4 ساعت، اکسیژن تنفسی فرد را تامین کنند.

ماسک هوارسان شلنگی

ماسک های هوارسان شیلنگی، کپسول ندارند. این ماسک‌ها هوا را از طریق یک منبع هوای فشرده و یا یک کمپرسور تامین می‌کند که این هوا از طریق شلنگ به ماسک متصل می‌شود. تنظیم فشار اکسیژن با توجه به طول شیلنگ است و باید حداقل نیاز به اکسیژن یک فرد را تامین کند.

نکات مهم و حیاتی در استفاده از ماسک، فیلتر ماسک و بند:

*پس از هر بار استفاده از ماسک باید از سالم بودن ماسک اطمینان حاصل کنید.

*ماسک باید در جای خشک و خنک و دور از هر گرد و غبار، آلودگی هوا و هرآلودگی

نگهداری شود.

*بند ماسک نباید پاره و شل شود. در غیر این صورت بسیار خطرناک است.

*درصورتیکه که شیشه ماسک شیمیایی دچار ترک خوردگی و پارگی  و آسیب دیدگی شود باید بلافاصله تعویض شود در غیر اینصورت منجر به مرگ فرد میشود.

*ماسک را نباید در محیط بسته قرار داد.

*اجزای ماسک را باید باز کرد و شستشو داده شوند.

*اندازه ماسک باید متناسب با اندازه صورت شما باشد وهمچنین راه نفوذ هوا در خارج از فیلتر ماسک نباید وجود داشته باشد.

*در تمام مدتی که ماسک بر روی صورتتان نصب است. اگر مزه، بو، سوزش، خارش و مانند آن احساس کردید یعنی فیلتر دچار مشکل شده و درست عمل نمی‌کند. بنابراین در اولین فرصت محل آلوده را ترک کنید و فیلتر را عوض کنید.